kenmerken

Scheepstype	fluitschip
Bouw	gebouwd in 1725 voor de Kamer van Amsterdam op de VOC-werf in Amsterdam
Gebruikt	in gebruik bij de VOC vanaf 1725 tot 1744 (OPGELEGD, Amsterdam)
Lengte	130 voet
Laadvermogen	300 last (600 ton)
Bemanning	130-181 koppen

Dit type schip (een driemaster) was betrekkelijk smal en had een vlakke bodem en een rond achterschip (in tegenstelling tot de “spiegelschepen”). De bouw, vermoedelijk in Hoorn ontstaan omstreeks 1595, was afgestemd op de tolheffing in de Sont, de zeestraat die de Noordzee met de Oostzee verbindt en op het nauwst zo’n 2,5 zeemijlen (ca. 4,5 kilometer) breed is. Deze tolheffing was eeuwenlang een zeer belangrijke inkomstenbron voor de Deense koningen. Er is een register, waarin ongeveer 1,8 miljoen doorvaarten zijn vastgelegd. Voor de berekening van de tol gold een speciale formule, waarin de breedte op het dek en de holte op de hals een rol speelden. Daarom werden de “fluiten” in de 17e eeuw gebouwd met sterk ingebouwde boorden (waardoor het dek smaller werd, HT). Als extra voordeel gold, dat het door de sterk naar binnen lopende zijkanten voor kapers moeilijk te enteren was. Het bleek op de vaart naar de Oost (Oost-Indié enz.) echter een groot nadeel: de zijkanten droogden zo erg uit, dat het breeuwwerk (het materiaal waarmee door de breeuwer de naden in de huid van het schip werden gedicht) er uit viel en de hitte in het schip ondraaglijk werd. -1- Voor de “Meerlust” (in 1725 gebouwd) zal dit probleem niet meer gespeeld hebben: in 1669 werd een nieuwe berekening geïntroduceerd en van toen af werden de dekken van de “fluiten” langzamerhand breder. De bewapening was vooral defensief: slechts enkele stukken geschut, meestal op het overloopdek geplaatst. Ter persoonlijke bescherming waren er schietgaten, van waaruit men met het musketgeweer kon schieten.

[Bron: ►TrompHThWW19391117]

De VOC bemande de schepen en de vestigingen in het octrooigebied uitsluitend met eigen personeel. De Kamer Hoorn o.a. vervoerde ongeveer 41.000 opvarenden. Vervoer van mensen en goederen geschiedde uitsluitend met eigen of gecharterde schepen. De eigen schepen werden alleen in de Republiek gebouwd. Elke Kamer had een eigen werf. In de 18e eeuw werden op de werven ruim 750 schepen gebouwd. Tussen 1700 en 1794 voeren ruim 655.000 dienaren van de VOC op 2950 uitreizen naar de Oost (gemiddeld 222 per schip).

Opvarenden

• opvarenden bij vertrek: 161
• gestorven vóór of bij aankomst in de Kaap: 30
• opgestapt aan Kaap de Goede Hoop: 27
• gestorven vóór of bij aankomst in Batavia: 14
• gestorven in Azië na aankomst:
  • in 1735: 58
  • in 1736: 16
  • in 1737: 5
  • later (1738-1756): 21
• elders: 2
• terugkeer » NL :
  • in 1735: 19
  • in 1736: 7
  • in 1737: 5
  • later (1738-1751): 11
• vermist: 4
• herkomst bemanning:
  • Alkmaar: 2
  • Altena: 1
  • Amersfoort: 2
  • Amsterdam: 19
  • Arnhem: 1
  • Bergen (N): 1
  • Berlijn: 1
  • Binnewijsent: 1
  • Boeltjesveen: 1
  • Brandenburg: 1
  • Bremen: 3
  • Brits: 1
  • Brussel: 1
  • Christiaanstad: 1
  • Danzig: 2
  • De Koog: 1
  • De Rijp: 2
  • Den Briel: 1
  • Diepholt: 1
  • Dord: 1
  • Driurijk: 1
  • Edam: 1
  • Enkhuizen: 1
  • Fredrikshal: 1
  • Giesendam: 1
  • Groningen: 2
  • Haarlem: 2
  • Hamburg: 2
  • Hannover: 2
  • ►Heiloo: 1
  • Hem: 1
  • Hesrottenberg: 1
  • Husum: 1
  • Hoorn: 17
  • Houten: 1
  • Husen(DK): 1
  • Jetsejou: 1
  • Kampen: 1
  • Koekshart: 1
  • Kolderveen: 1
  • Leiden: 1
  • Ligtevoorde: 1
  • Lubeek: 2
  • Malta: 1
  • Medemblik: 1
  • Ments: 1
  • Oldenberg: 1
  • Oosterhout: 1
  • Oostrijsen(N): 1
  • Pruijssen: 1
  • Rijpermonde: 1
  • 's Hertogenbosch: 1
  • santbeek: 1
  • Sardam: 2
  • Saxen: 1
  • Schagen: 1
  • 's Gravenhage: 1
  • Sneek: 1
  • Stockholm: 1
  • Stralsund: 1
  • 't Bergsland: 1
  • Tonderen: 1
  • Utrecht: 1
  • Valkenburg: 1
  • Vriesland: 1
  • Zürich: 1
  • Zutphen: 1
• herkomst militairen:
  • Aalst: 1
  • Alkmaar: 1
  • Altena: 1
  • Amsterdam: 3
  • Antwerpen: 1
  • Arnhem: 1
  • Bergen: 1
  • Bergstad: 1
  • Berlijn: 1
  • Bijleveld: 1
  • Bodegrave: 1
  • Brandenburg: 1
  • Breda: 1
  • Brussel: 2
  • Corbe a/d Weser: 1
  • Deventer: 1
  • Dronten: 1
  • Duinkerken: 1
  • Duringe: 1
  • Edam: 1
  • Esterruijg: 1
  • Gandersheim: 1
  • Gelder: 1
  • Gouda: 1
  • Grimbergen: 1
  • Haarlem: 3
  • Halberstad: 1
  • Hamburg: 1
  • Hatting: 1
  • Hemme: 1
  • Hoorn: 1
  • Keijle: 1
  • Kopenhagen: 2
  • Leeuwarden: 2
  • Leiden: 1
  • Mechelen: 1
  • Meerhout: 1
  • Ments: 1
  • Monnikendam: 1
  • Nieuw Nierop: 1
  • Nijmegen: 1
  • Noordruijs: 1
  • Oostermeer: 1
  • Overveen: 1
  • Parijs: 1
  • Quedlinburg: 1
  • Rotterdam: 1
  • 's Gravenhage: 1
  • Saxen: 2
  • Smalkalden: 1
  • Stralsund: 1
  • Graafschap Marte: 1
  • Texel: 1
  • Utrecht: 2
  • Venlo: 1
  • Voldenstad: 1
  • Wachtendonk: 1
  • Wezel: 1

[Bron:
►http://vocopvarenden.nationaalarchief.nl/list.aspx - ►http://www.gahetna.nl/collectie/index/nt00344/view/NT00344_opvarenden/page_size/50/q/zoekterm/Meerlust/q/periode_van/1734/q/comments/1/pagina/14

Opvarenden (vervolg)

• Beroepen:
  • BEMANNING:
  • 2 schippers
  • 1 opperstuurman
  • 2 onderstuurlieden
  • 1 bootsman
  • 1 bootsmansmaat
  • 64 matrozen
  • 1 jongmatroos
  • 6 jongens
  • 2 derdewakers
  • 1 schieman
  • 1 schiemansmaat
  • 1 hoogloper
  • 1 hooploper
  • 1 assistent
  • 1 opperchirurgijn
  • 1 onderchirurgijn
  • 1 3e chirurgijn
  • 2 ziekentroosters
  • 1 bottelier
  • 1 geelgieter
  • 1 kok
  • 1 koksmaat
  • 1 botteliersmaat
  • 1 opperkuiper
  • 1 onderkuiper
  • 3 grofsmeden
  • 7 scheepstimmerlieden
  • 4 huistimmerlieden
  • 2 metselaars
  • 1 opperzeilmaker
  • 1 onderzeilmaker
  • 1 ►blokmaker
  • 2 slotenmakers
  • MILITAIR:
  • 7 adelborsten
  • 1 sergeant
  • 1 scheepskorporaal
  • 2 korporaals
  • 39 soldaten
  • 2 lanspassaten
  • 1 tamboer
  • 5 kwartiermeesters
  • 1 provoost
  • 1 konstabel
  • 3 konstabelsmaten
  • 1 bombardier
  • 3 bosschieters
  • 3 onbekend